Mensen die een beroerte krijgen, moeten soms opnieuw leren lopen, eten en praten
Bouchra, BENU-apotheker

Bouchra zet zich in voor beroertepreventie

Beroertes, iedereen kan ermee te maken krijgen. Bij een ouder of een familielid, een buurman of buurvrouw, een vriend(in), een teamgenoot. Een plotselinge verandering in gedrag. Waarbij iemand een verlamde arm heeft, een scheve mond krijgt of verward spreekt. Dit zijn allemaal tekenen dat iemand een beroerte heeft. Maar wat is dat? Apotheker Bouchra el Bouazzaoui zet zich in om beroertes en de gevolgen hiervan te voorkomen.

Beroerte ontstaat in de hersenen

“Een beroerte doet zich voor wanneer er iets aan de hand is met een bloedvat in de hersenen”, zegt Bouchra. “Meestal komt dat omdat het bloedvat is geblokkeerd. Dat kan komen door een stolsel of een vernauwing. Zuurstofrijk bloed kan dan een deel van de hersenen niet bereiken. Meestal komt het door aderverkalking [dat zorgt voor vernauwing red.], een bloedpropje in een ongezond bloedvat of bloedpropje dat afkomstig is uit een ander deel van het lichaam, door bijvoorbeeld een hartritmestoornis. Een ander mogelijkheid is een hersenbloeding, waarbij een bloedvat scheurt door een zwakke wand, waardoor er bloed terecht komt in het hersenweefsel.”

Verschillende soorten beroertes

Een TIA (Transiënt Ischemisch Attack) is een tijdelijke uitval van enkele minuten tot maximum 24 uur, veroorzaakt door een kort zuurstoftekort in de hersenen. De klachten zijn hierbij tijdelijk. Vaak is het een voorbode van een herseninfarct. Een CVA (Cerebro Vasculair Accident) is een afsluiting van het bloedvat, dat het lichaam zelf niet kan oplossen waarbij klachten langer dan 24 uur duren. De gevolgen van een beroerte kunnen enorm en invaliderend zijn en soms zelfs fataal. Lichamelijke gevolgen kunnen zijn dat een arm of been verlamd blijft. Of dat er een blijvende spraak- of taalstoornis aan overgehouden wordt, zoals het niet meer kunnen vinden van woorden of de taal niet meer begrijpen.

Ook voor familie en vrienden kunnen veranderingen na een beroerte zwaar zijn

“Mensen die een beroerte krijgen moeten soms opnieuw leren lopen, zichzelf aankleden, eten en praten. Die gevolgen kunnen blijvend zijn als ze te maken hebben met de hersenen, zoals stoornissen in aandacht of geheugen. Daardoor kan het karakter van mensen veranderen op emotioneel gebied of in hun gedrag. Ook kan na een beroerte, sprake zijn van initiatiefverlies, emotionele labiliteit, impulsiviteit, agressiviteit of angst. Voor de familie en vrienden kunnen deze veranderingen zwaar zijn.”

Wat doet de apotheek?

“Naast de huisarts, kan ook de apotheker een belangrijke rol spelen bij het tegengaan van beroertes”, vertelt Bouchra. “Nadat iemand een beroerte heeft gehad, wil je voorkomen dat diegene weer een beroerte krijgt. Daarom is het belangrijk om te achterhalen wat de oorzaak is geweest. Een veel voorkomende oorzaak is een hartritmestoornis zoals boezemfibrilleren (ook atriumfibrilleren, red.). Dit betekent dat het hart onregelmatig en vaak versneld het bloed in het lichaam pompt. Hierdoor ontstaat er een situatie dat het bloed niet goed uit het hart wordt gepompt en als het ware komt stil te staan. En hier zit het probleem, want stilstaand bloed heeft de neiging om te stollen.”

Medicijnen tegen een beroerte

“Als sprake is van de hartritmestoornis boezemfibrilleren, is het belangrijk dat het bloed dun blijft om te voorkomen dat het gaat stollen. Dit kan door het inzetten van bloedverdunners. Een patiënt met boezemfibrilleren komt dan uiteindelijk met recepten voor medicijnen van een huisarts naar de apotheek. Dan vinden verschillende controles plaats. Bijvoorbeeld of de bloedverdunner goed samen gaat met de huidige medicatie, of de gekozen bloedverdunner past bij de persoon en of de sterkte en dosering juist zijn. De patiënt wordt vanzelfsprekend begeleid hoe die zijn medicijn het beste kan gebruiken en wat er verwacht kan worden van de bloedverdunner.”

Therapietrouw is heel belangrijk om een beroerte te voorkomen

Apotheek blijft ook betrokken na medicijnuitgifte

Omstandigheden van een patiënt kunnen veranderen. Zoals iemands leeftijd (we worden tenslotte allemaal een ouder), gewicht en de nierfunctie, waardoor soms een aanpassing nodig is om deze middelen veilig te blijven kunnen inzetten voor beroertepreventie. De apotheek blijft daarom betrokken na afgifte van medicijnen. Tijdens de nazorg wordt actief navraag gedaan naar ervaringen. Dat kan zijn bij de tweede uitgifte of wanneer men de bloedverdunner later besteld dan verwacht. Het is dan belangrijk om te kijken wat een mogelijke oorzaak is.

Bouchra vertelt: “In de apotheek hebben wij een keer een situatie gehad waarbij een bloedverdunner twee keer per dag ingenomen hoorde te worden maar de patiënt kwam veel later in de apotheek voor zijn medicijn. Bj navraag bleek dat hij dacht dat een keer per dag ook wel voldoende was. Bij bepaalde middelen is zorgvuldige inname en de therapietrouw heel belangrijk om optimaal beschermd te worden tegen een beroerte.”

Symptomen van een beroerte herkennen

Als partner, vriend of omstander is het belangrijk om de symptomen van een beroerte te herkennen en snel in te grijpen. De campagne van de Hartstichting geeft aan: “Wat zijn drie meest voorkomende signalen van een beroerte: een scheve mond, verwarde spraak of een lamme arm. Herken je deze signalen? Bel dan direct 112!”. Hoe eerder behandeld wordt, hoe minder lang het deel van de hersenen zonder zuurstof en voedingsstoffen komt te zitten. Dat maakt de kans groter op volledig herstel dan wel het beperken van de gevolgen.

Zorg goed voor jezelf, zowel fysiek als mentaal

Hoe kan je een beroerte voorkomen?

Gezien de ernst van een beroerte, is het belangrijk om dit te voorkomen. Maar hoe doe je dit? Zorg goed voor jezelf, zowel fysiek als mentaal. Stimuleer mensen in jouw omgeving om dit ook te doen. Met een gezonde leefstijl kunnen heel wat aandoeningen of gezondheidsproblemen voorkomen worden en daarmee bijdragen aan een hogere kwaliteit van leven. Factoren die bijvoorbeeld een extra risico geven op vernauwing of verstopping van bloedvaten zijn: roken, hoge bloeddruk, hoog cholesterol (aderverkalking), diabetes, overgewicht en gebrek aan lichaamsgewicht. Dit zou gecontroleerd kunnen worden bij de huisarts maar ook bijvoorbeeld bij de BENU apotheek met behulp van de BENU Gezondheidscheck.

Je kunt ook je eigen conditie in de gaten houden met behulp van apps op je smartphone of een wearable zoals de smartwatch, die van alles kunnen meten zoals bijvoorbeeld je polsslag en inspanning. Vroegtijdig signaleren van een versnelde of onregelmatige pols kan helpen om een beroerte te voorkomen.